چرا زنان متاهل جراحی زیبایی انجام می دهند؟ - کیوسک خبری آشنا

به گزارش ایسنا، جراحی زیبایی مسئله ای است که می توان از جنبه های مختلف آن را بررسی کرد. مطالعات نشان داده است که انجام جراحی های زیبایی طی سال های گذشته در ایران افزایش یافته و سالانه مبالغ زیادی برای انجام این عمل ها صرف می شود.

به همین دلیل پژوهشگران دانشکده روان شناسی دانشگاه های علامه طباطبایی، آزاد اسلامی تهران و فردوسی مشهد، در مطالعه ای به بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و فردی موثر در گرایش افراد به عمل های زیبایی پرداختند.

جواد خدادادی سنگده، سولماز رنجی و محسن رضایی آهوانویی؛ پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه همکاری داشتند.

پژوهشگران این پژوهش را به صورت کیفی و از طریق مصاحبه انجام دادند. آن ها تلاش کردند با بررسی صحبت های شرکت کنندگان در مصاحبه به تفسیر مفاهیم موجود در صحبت های آن ها بپردازند و دلایل اقدامات شان را بیابند.

این پژوهش در بازه زمانی سال 1395 تا 1396 انجام شد و محققان با 21 نفر از زنان متاهل شهر کرج که سابقه جراحی زیبایی انجام داشتند، مصاحبه عمیق انجام دادند. معیار های انتخاب شرکت کنندگان در پژوهش این موارد بود: حداقل یک سال از عمل جراحی زیبایی شان گذشته باشد، جراحی آن ها صرفا برای زیبایی اجرا شده باشد و دلایل پزشکی و ترمیمی نداشته باشد و برای شرکت در پژوهش رضایت داشته باشند.

مصاحبه عمیق با افراد، با این سوال شروع می شد که چه شد که تصمیم گرفتید عمل جراحی انجام دهید؟ و در ادامه مصاحبه کننده با پرسیدن سوالات کاوشگرانه مثل می توانید بیشتر در این مورد بگویید؟ یا منظورتان از این مورد چه بود؟، معانی، جزئیات و اطلاعات بیشتری فراهم می کرد و ابهام را کاهش می داد.

این مصاحبه ها به طور معمول در حدود 20 تا 40 دقیقه انجام می گرفت و با کسب اجازه از افراد ضبط می شدند. پس از پیاده سازی مصاحبه ها، مفاهیم به دست آمده تحلیل و طبقه بندی می شدند.

جراحی های زیبایی مورد نظر این مطالعه کلیه جراحی های زیبایی بدون ضرورت پزشکی، مثل جراحی بینی، پلک، ابرو، گونه، پیشانی، گردن، پهلو، باسن و اشکال مختلف پیکرتراشی بودند.

افرادی که در این مطالعه شرکت کردند بین 23 تا 58 ساله بودند و تحصیلات شش نفر از افراد دیپلم و پایین تر، چهار نفر فوق دیپلم، 9 نفر لیسانس و دو نفر فوق لیسانس بودند. از نظر میزان درآمد، هفت نفر عالی، هشت نفر خوب، چهار نفر متوسط و دو نفر ضعیف بودند. 12 نفر در مسکن شخصی، هفت نفر در مسکن استیجاری و دو نفر در مسکن سازمانی زندگی می کردند. 9 نفر از افراد خانه دار و 11 نفر شاغل بودند.

یافته های به دست آمده در پژوهش ها در سه حوزه فردی، زناشویی-خانوادگی و فرهنگی- اجتماعی طبقه بندی شدند.

عوامل فردی

طبق نتایج به دست آمده در این پژوهش، عوامل فردی موثر بر انجام عمل های زیبایی: خودپنداره منفی، انزوای اجتماعی، بدریخت انگاری، تجربه نشانگان روان رنجوری (افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری)، گرایش به الگوی شخصیتی خودشیفته، نیاز به تایید و تنوع طلبی و ترس و اجتناب از نشانگان پیری، بودند. در تحقیقات گذشته معین شده بود که تنها زنانی که اعتماد به نفس پایینی دارند اقدام به جراحی زیبایی می کنند، ولی در این مطالعه زنان با اعتماد به نفس بالا نیز تنها برای تنوع طلبی و ترس و اجتناب از نشانگان پیری جراحی های زیبایی انجام داده اند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ این موضوع نشان دهنده آن است که نیاز های امنیت، سلامت، حمایت و پذیرش در افراد اقدام کننده به صورت قابل تأملی ارضاء نشده است؛ بنابراین وجود چنین مؤلفه هایی نشانگر این است که افراد اقدام کننده به جراحی زیبایی، توجه، محبت، گرمی و مصاحبت با دیگران را کمتر دریافت کرده اند، منابع حمایتی مناسبی نداشته و دنبال رسیدن به این منبع حمایتی هستند.

عوامل خانوادگی-زناشویی

ادراک تکراری شدن برای همسر، جلب توجه همسر، سابقه اقدام به جراحی زیبایی در خانواده، رفتار تحقیرآمیز همسر و سایر اعضای خانواده، افزایش رضایت جنسی، کمرنگ شدن صمیمیت زناشویی و نگرش مثبت و تشویق همسر؛ عوامل خانوادگی- زناشویی بودند که در اقدام افراد به جراحی زیبایی نقش داشتند.

به گفته پژوهشگران؛ این عوامل در سطح خانواده، از طریق فشار و الگو های رفتاری تحقیرآمیز از سوی اعضای خانواده و همسر برای انجام جراحی زیبایی ایجاد انگیزه می کند. رفتار های تحقیرآمیز، از دوران کودکی در خانواده ها بوده و تا دوران بزرگسالی نیز ادامه داشته است و زمینه ساز نارضایتی فرد از بدنش را فراهم می کند.

یکی دیگر از عوامل اصلی که به عنوان انگیزه انجام عمل زیبایی مطرح می شود، کسب رضایت همسر است. در مواردی همسران شان در مورد ظاهر آن ها اظهار نظر کرده و در مواردی هم زنان احساس می کردند که همسران شان غیرمستقیم آن ها را با زنانی که از آن ها زیباتر و بی نقص تر بودند، مقایسه می کردند. برخی از زنان تصور می کنند که برای همسرشان، جذابیت اولیه را ندارند و به عبارتی تکراری شده اند در نتیجه، به واسطه جراحی زیبایی، به دنبال جلب توجه همسرشان هستند.

یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در جراحی زیبایی، اطلاع از تجربه خوشایند دیگران است که باعث می شود زنان با آسودگی خاطر و اطمینان بیشتری جراحی زیبایی را انتخاب کنند. زنان از طریق آشنایان و دوستان خود به طور مستقیم یا با واسطه در جریان چگونگی شرایط و مراحل جراحی زیبایی و نوع ارزیابی کسانی که این تجربه را داشته اند قرار می گیرند.

عوامل فرهنگی- اجتماعی

نقش همسالان و دوستان، دریافت تأیید اجتماعی، ارزش یافتن زیبایی و ریخت پروری، نقش مدل های رسانه ای، تسهیل اقدام به جراحی و پیشرفت جراحی زیبایی و مد شدن اقدام به جراحی از عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر در انجام جراحی های زیبایی هستند.

به گفته محققان این مطالعه؛ هرچه فشار همسالان و دوستان، رسانه ها و همچنین دریافت تأیید اجتماعی پررنگ تر باشد، احتمال جراحی زیبایی بیشتر می شود. زنانی که در صحنه اجتماع زندگی می کنند، از سوی رسانه ها، زمینه اجتماعی و دیگران، تأثیر می پذیرند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه محدودیت هایی نیز دارد. با توجه به اینکه جامعه مورد مطالعه فقط شامل زنان متأهل شهر کرج است، نمی توان نتایج را تعمیم داد. همچنین اقدام به جراحی زیبایی از عوامل و متغیر های اثرگذار دیگری نیز ممکن است ناشی شود که در این مطالعه شناسایی نشده است. به علاوه؛ ممکن است با مطالعه جراحی زیبایی در زنان مجرد یافته های دیگری نیز به دست آید.

نتایج این پژوهش به صورت مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه پوست و زیبایی وابسته به مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران، منتشر شده است.