خبرنگاران کریستال های نمک سهم جوجه فلامینگوها از تالاب بختگان - کیوسک خبری آشنا

تالاب بختگان یکی از تالاب های عظیم استان فارس است که یکی از مهمترین محل زادآوری فلامینگوها به شمار می آید، این تالاب با وسعت 85 هزار هکتار اکنون با کم آبی و خشکی دست و پنجه نرم می نماید و این فشار دامن جوجه فلامینگوها را هم گرفته است به طوری که مرگ این جوجه ها را تهدید می نماید چون احداث سه سد درودزن، سیوند و ملاصدرا در حوضه آبی این تالاب و بر روی رودخانه کر که منبع اصلی تامین آب این تالاب است، باعث شد تا دیگر آبی باقی نماند تا به بستر تالاب برسد در نتیجه فلامینگوها برای جوجه آوری و عظیم کردن بچه های خود با مشکل روبرو می شوند.

چند سالی است که این مشکل دامن بختگان را گرفته و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بخت این تالاب را سیاه و این سیاهی دنیای فلامینگوها را هم تیره و تار نموده است به طوری که مادرها مجبورند برای تغذیه جوجه های خود کیلومترها پرواز نمایند و در نهایت زمانی هم که غذا به جوجه ها می رسانند فایده ای ندارد چون به علت نبود آب، کریستال های نمک ایجاد شده به منقار و پای جوجه ها می چسبند و این مساله مانع تغذیه آنها می شود که در نهایت این مرگ است که انتظار این جوجه ها را می کشد.

احمدرضا لاهیجان زاده معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست روز سه شنبه در این باره به خبرنگار محیط زیست خبرنگاران گفت: در فارس دو دریاچه و تالاب به نام های طشک با وسعت 41 هزار هکتار و بختگان با وسعت 85 هزار هکتار وجود دارد و حوضه آبریزی که آب را به این دو تالاب منتقل می نماید 27 هزار کیلومتر مربع است.

وی با بیان اینکه بیشترین آبی که وارد این تالاب ها می شود به وسیله رودخانه کر است، اضافه کرد: از سال 1350 سد درودزن، سال 1384 سد سیوند و سال 1386 سد ملاصدرا بر روی این رودخانه و در حوضه آبریز این تالاب احداث شد، البته ممکن است مثلا سیوند مستقیم بر روی رودخانه کر احداث نشده باشد اما بر روی آبدهی این رودخانه تاثیرگذار است.

معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: نکته مهم این است که قبل از احداث سد درودزن به واسطه بارش ها و سیلاب هایی که رخ می داد سالانه به طور متوسط 600 تا 700 میلیون متر مکعب آب وارد این تالاب می شد، حتی سال 1386 که سد ملاصدرا با حجم مخزنی به ظرفیت 440 میلیون متر مکعب با هدف کنترل و مهار سیلاب ها احداث شد، عملا دیگر آب مازادی نماند تا وارد تالاب شود مگر اینکه بارش هایی مانند سیلاب سال 1397 و 1398 رخ دهد تا آبی وارد تالاب شود، وگرنه بعد از احداث سد ملاصدرا و تا حدودی سد سیوند دیگر مازاد آبی به سمت بختگان روانه نشد و این باعث شد که بختگان در حدود 15 سال اخیر عمدتا با شرایط خشکی و یا کم آبی دست و پنجه نرم کند.

لاهیجان زاده تاکید نمود: تالاب بختگان و تا حدودی تالاب طشک یکی از اکوسیستم های جوجه آوری فلامینگوها هستند، این پرندگان در بختگان تخم گذاری می نمایند اما در شرایطی مانند سال جاری که با خشکسالی روبرو شدیم تالاب بسیار کم آب شد و در این شرایط معمولا در فروردین و اردیبهشت با کاهش شدید سطح و عمق آب روبرو می شود که موجب ایجاد کریستال های نمک جوجه ها فلامینگوها دچار مشکل و مرگ می شوند.

وی گفت: سال جاری میانگین بارندگی در استان فارس (تا اردیبهشت ماه) 147 میلیمتر بوده است که نسبت به سال زراعی گذشته کاهش 55 تا 60 درصدی داشته است و این کاهش اثراتش را روی بختگان گذاشت و اکنون عمده مساحت این تالاب خشک شده است، البته چندین سال است که هر سال در این موقع از سال اگر بحث کمبود آب باشد این مشکل برای جوجه فلامینگوها به وجود می آید بر این اساس اداره کل محیط زیست استان فارس مطالعات خوبی را با همکاری دانشگاه شیراز برای شناخت دقیق اکوسیستم و رفتار شناسی فلامینگوها که چگونه جوجه ها را تغذیه می نمایند، انجام داده که در این مطالعه متوجه شدند فلامینگوی مادر یک راستا نسبتا طولانی را تا دریاچه های اطراف برای تهیه غذای جوجه ها طی می نماید اما اکنون مسئله ای که جوجه ها دارند این است که به علت رسوب نمک و ایجاد کریستال های نمک منقار و پاهایشان به هم می چسبد و همان امکان تغذیه را هم از دست می دهند بنابراین باید یک حداقل آبی در محیط تامین شود.

معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: برای تامین این حداقل آب در شرایط بحرانی مانند اکنون، استان کوشش زیادی می نماید، در سال های قبل حفر گودال انجام شد و مقداری آب به نزدیک مکان جوجه آوری فلامینگوها رساندند و تا حدودی هم تاثیر گذار بود اما اینکه فکر کنیم نجات دهنده آنها باشد نبود، سال جاری هم اداره کل محیط زیست استان فارس و سازمان های مردم نهاد به میدان آمدند تا جوجه ها را نجات دهند اما تامین آب مهمترین بحث است آب هم با این شرایط خشکسالی و میزان ذخیره ای که پشت سدها است درا ین موقع سال قابل تامین نیست.

وی درباره حقابه تالاب بختگان گفت: حقابه تالاب بختگان در سه سناریو مطالعه شده، یکی در شرایط خشکسالی بین 650 تا 700 میلیون متر مکعب، شرایط نرمال حدود 800 تا 850 میلیون متر مکعب و شرایط ترسالی حدود یک میلیارد متر مکعب مشخص شده است، یعنی در سه گزینه این مطالعه انجام شد اما همین حداقل ها هم هنوز به تالاب نرسیده، فقط در بهمن سال گذشته 55 میلیون متر مکعب آب رها سازی شد که به تالاب رسید که قرار بود یک نوبت دیگر رها سازی انجام شود که متاسفانه دیگر از بهمن ماه بارندگی نداشتیم و نتوانستند نوبت بعدی که در فروردین ماه بود را رها سازی نمایند تا بحث جوجه آوری فلامینگوها مدیریت شود، یعنی بارش رخ نداد و ذخیره سد هم به شدت کاهش یافت و رها سازی انجام نشد.

لاهیجان زاده اظهارداشت: با شرکت آب منطقه ای و حضور استاندار فارس چندین جلسه تشکیل شد، همه در کوششند تا مشکل حل شود و جوجه ها نجات یابند، پیشنهاداتی مطرح شد که در حال آنالیز هستند اینکه مثلا بتوانند از چاه های کشاورزی نزدیک منطقه به طول 3 تا 4 کیلومتر به صورت اضطراری لوله کشی انجام شود تا آب به بخش شرقی تالاب که جوجه ها هستند پمپاژ شود، پیشنهاد بعدی انتقال آب با تانکر است، همچنین بحث حفر گودال نیز مطرح است که روی این موارد کار می شود تا هرچه سریع تر انجام شود.

وی درباره اینکه آیا دیگر آبی از سدها رها سازی نمی شود، گفت: باید در نظر داشته باشیم که بعد از رها سازی آب باید راستای حدود 150 تا 170 کیلومتر را طی کند تا به تالاب برسد در نتیجه در شرایط فعلی اگر رها سازی شود آب به تالاب نمی رسد چون کشاورزان در منطقه به علت خشکسالی احتیاج آبی دارند و آب هم رها سازی شود ممکن است در اختیار کشاورزان قرار گیرد، در نتیجه به تالاب نمی رسد اگر بارندگی داشتیم و زمین های کشاورزی آبیاری می شد مسئله ای برای رها سازی نبود چون بهترین شرایط رها سازی آب همواره بعد از بارندگی است چون دیگر کشاورزان برداشت آب انجام نمی دهند و آب به تالاب می رسد اما سال جاری که بارندگی نبود و خشکسالی شدید است رها سازی آب به منتهی الیه که تالاب باشد نمی رسد.

معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: در دو تا سه دهه اخیر مجوز زیادی به کشاورزان داده شد و آنها هم قطعا برای کشت زمین های زراعی خود به آب احتیاج دارند که این آبها از سفره های زیر زمینی و منابع آب های سطحی تامین می شود و چون برداشت ها بیش از توان منطقه بوده از این رو سفره ها تخلیه و منابع آبی سطحی کاهش یافت و زمانی که خشکسالی رخ می دهد و آب کم می شود اولین قربانی تالاب است چون ظرفیتی که برای کشاورزی داده شده بیش از توان حوضه آبریز است در حالی که کشاورزی باید متناسب با حقابه تالاب مدیریت شود.

لاهیجان زاده گفت: اداره کل استان فارس با جدیت پیگیر کار است، سازمان های مردم نهاد نیز پای کار آمده اند، سازمان امور آب استان فارس نیز همکاری می نماید، کشاورزان محلی یاری می نمایند تا از چاه کشاورزی خود به طور موقت به تالاب آب بدهند، همه همکاری می نمایند اما با توجه به اینکه دامنه جوجه گذاری سطح زیادی از تالاب را شامل می شود حتما با تلفات همراه است اما سعی می شود که این تلفات به حداقل برسد.

به گزارش خبرنگاران ، تالاب و دریاچه بختگان عظیمترین دریاچه استان فارس در سال های پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت های سیبری به ایران مهاجرت می نمایند.

این دریاچه که در فاصله 220 کیلومتری شرق شیراز در استان فارس واقع شده است در حفظ بوم ساختار و محیط زیست شهرستان های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد و در سال های گذشته کاملاً خشک بود و در حالی که بر اثر بارش های بهاری آبگیری می شود اما در گرمای تابستان معمولا باز هم به سمتی خشکی می گراید.

دریاچه بختگان در شهرستان های نی ریز و بختگان و در نزدیکی شهرستان خرامه در شرق استان فارس واقع شده است.

9014