اضطراب بچه ها و روش صحیح برخورد با آن - کیوسک خبری آشنا

اگر فکر می کنید استرس و اضطراب فقط به دنیای بزرگترها تعلق دارد، اشتباه می کنید. اضطراب جزیی جدایی ناپذیر از زندگی طبیعی دوران کودکی است که در مواردی می تواند موجب اختلال شده و به رشد کودک آسیب بزند. واقعیت این است که از 9 ماهگی کودک می تواند اضطراب را درک کند و اگر فشار در خانه یا محیط زندگی کودک باشد می تواند او را مستعد ابتلا به اضطراب کند. البته نشانه های اضطراب در بچه ها می تواند با نشانه های اضطراب در بزرگسالان متفاوت باشد. از علایم فیزیکی و روانی اضطراب بچه ها می توان به: احساس خستگی، عصبی بودن و بی قراری، ترس و نگرانی، بی خوابی یا بدخوابی، تپش قلب و تنفس نامنظم و سریع، عرق کردن، سردرد و سرگیجه، مشکل در تمرکز و حافظه، لرزش یا پرش عضلات و تکرر ادرار اشاره کرد که با توجه به زمینه ایجاد اضطراب می تواند متفاوت باشد.

بیش از 10 درصد از بچه ها در مقطعی از رشد دچار اختلالات اضطرابی می شوند و ممکن است به طور همزمان از چند اختلال اضطرابی رنج ببرند و اضطراب را به صورت یک واکنش رفتاری بروز دهند.

انواع اختلالات اضطرابی در بچه ها

• اختلال اضطراب بچه ها (عمومی): این بچه ها نگرانی معینی ندارند بلکه در مورد چیزهای مختلف و بسکمک دچار نگرانی هستند. این بچه ها حتی در مورد مسایل کم اهمیت هم دچار اضطراب می شوند و نگرانی آنها طیف وسیعی از اتفاقات معمول و غیر معمول روزانه را در برمی گیرد و نشانه هایی مانند پریشانی دایم، خستگی، بی خوابی، کج خلقی و پرخاشگری و عدم تمرکز از خود نشان می دهند.
• اختلال وسواس ناشی از اجبار در بچه ها: این بچه ها هرکاری را ناخواسته بارها و بارها انجام می دهند. مثلا چندین بار دستان خود را می شویند یا هر چیزی را چند بار می شمارند. عملکرد این بچه ها در مدرسه نیز ضعیف می شود.
• بچه ها درگیر اختلال استرس پس از سانحه: بچه های که با پشت سرگذاشتن واقعه ای ناگوار دچار اضطراب و استرس شده اند در این گروه قرار می گیرند. برای مثال کودکی که شاهد حادثه ای چون تصادف رانندگی یا زلزله بوده است می تواند مبتلا به این عارضه شده باشد. این بچه ها اغلب سعی می کنند از کسانی یا جاهایی یا شرایط و چیزهایی که یادآور آن حادثه آسیب زا هستند دوری کند. این بچه ها از نشانه هایی مانند پریشانی و اندوه، شکنندگی، ترس، ترش رویی، بی خوابی و کابوس شبانه رنج می برند.
• اختلال هراس اجتماعی: در دوران کودکی و اوایل دوران جوانی زیاد دیده می شود. در این اختلال کودک از صحبت در جمع اجتناب می کند، لزرش صدا دارد و از محیط های اجتماعی دوری می کند.
• اضطراب جدایی در بچه ها: اختلال اضطراب جدایی بیشتر بین خردسالان شایع است. این بچه ها معمولا به کسی یا کسانی وابستگی های شدید داشته و حاضر نیستند که از آنها جدا شوند و فکر جدا شدن از این افراد در کودک ایجاد استرس و نگرانی می کند. اضطراب جدایی بین 9 تا 18 ماهگی به اوج خود می رسد و تا حدود 2.5 سالگی کاهش می یابد.

پیشگیری و برخورد صحیح با اضطراب بچه ها

والدین باید توجه داشته باشند که اگر این اضطراب ها درمان نشود می تواند در بزرگسالی هم ادامه پیداکند. برخی فعالیت های خانوادگی مانند تنظیم برنامه های تفریحی و گردشی طی هفته برای کودک، شرکت در کلاس های ورزشی و شرکت دادن کودک در مهمانی های گروه همسالان و افزایش مهارت های بچه ها در کنار حمایت های محیطی والدین و حمایت های اجتماعی می تواند در پیشگیری از بروز اضطراب بچه ها کمک کننده باشد. اگر به هر دلیل کودکی دچار اضطراب شده باشد (مثلا هنگام رفتن به مهد کودک)، والدین باید صبور باشند و او را سرزنش و تهدید یا تحقیر نکنند و از ایجاد موقعیت هایی که باعث هراس و اضطراب بچه ها می شود بپرهیزند. البته این به این معنا نیست که به کودک بیاموزند از محرک هایی که باعث ترس او می شود بگریزد بلکه اگر کودکی به طور مثال از اسباب بازی خاصی می ترسد باید دست او را گرفته و با اطمینان و آرامش به آن شی نزدیک شده و به او کمک کنند تا نگرانیش از بین برود.

والدین باید محیطی ایجاد کنند که کودک اعتماد به نفس پیدا کند و در انجام کارها به خود متکی باشد. آنها می توانند در مورد نگرانی های کودک با او حرف زده و روش کنار آمدن با اتفاقات را نیز به او آموزش دهند. به طور مثال، اگر فرزند شما نخستین روز مدرسه اش است و اضطراب و ترس زیادی دارد، با او در مورد محیط مدرسه صحبت کنید. همچنین، به او بگویید در مدرسه دوستان جدید بسکمک پیدا خواهد کرد و لحظه های شادی خواهد داشت.

اضطراب بچه ها در دوره هایی (برای مثال روز اول مدرسه) و در طی رشد قابل انتظار است و این حالت ها طبیعی در نظر گرفته می شوند. اما اگر اضطراب کودک شما زیاد است و به مدت چهار هفته علایمی مانند ترس از خوابیدن، مشکل در غذا خوردن، دل درد و کابوس های شبانه از خود نشان می دهد حتما با روانشناس یا پزشک بچه ها مشورت کنید.