قد و وزن کودکتان مناسب است؟ - کیوسک خبری آشنا

برای مادر تولد فرزندی با قد و وزن طبیعی به منزله به ثمر رسیدن 9 ماه کوشش است. این موضوع آنقدر مورد توجه قرار گرفته است که معمولا در خاطر سپرده شده یا در آلبوم یا کتاب کودک به دقت ثبت می گردد و کمتر مادری وزن و قد نوزاد خود را فراموش می نماید. دکتر اکبر کوشانفر، متخصص بچه ها و استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره وزن و قد طبیعی نوزاد شرح می دهد.

قد و وزن طبیعی چیست؟

در نوزاد طبیعی که به حد نهایی رشد داخل رحمی رسیده باشد وزن 200/3-3 کیلوگرم، قد 50سانتی متر و دور سر 35 سانتی متر در حد طبیعی است. البته وزن نوزاد دختر تقریبا 200گرم کمتر بیان شده است ولی گاهی وزن نوزاد بیشتر از حد طبیعی یا چنانچه زودتر ازموعد طبیعی به جهان بیاید ممکن است کمتر باشد. نوزاد با تغذیه از شیر مادر در سال اول و سال های بعد تا 4 سالگی رشد سریع دارد که با تغذیه او در ارتباط است . کودک ماه های اول روزانه 30 گرم، وزن می گیرد، در 5 ماهگی 6 کیلوگرم، در 8 ماهگی 8 کیلوگرم و یک سالگی سه برابر وزن تولد یعنی تقریبا 10 کیلوگرم وزن دارد. قد نیز رشدی سریع دارد. در یک سالگی 25 سانتی متر افزایش معادل 75سانتی متر، 2 سالگی 85 سانتی متر، 3سالگی 95سانتی متر و 4 سالگی 100 سانتی متر قد دارد. دور سر نیز در 2سالگی 45 سانتی متر است. این مقیاس ها نسبی و میزان رشد طبیعی شیرخوار را دقیقا نشان می دهد.

چه زمان باید نگران شد؟

والدین اغلب به اینکه فرزندشان کجای نمودار رشد قرار گرفته است، توجه می نمایند. اگر رشد کودک زیر صدک 50 درصد باشد نگران می شوند و تصور می نمایند فرزندشان کوتاه قد یا کم وزن خواهد شد در حالی که این طور نیست تا وقتی که قد و وزن در محدوده طبیعی باشد و در همان مسیر صدک رشد کند، مسئله ای وجود ندارد. پزشکان وقتی نگران می شوند که کودک به طور مکرر به پایین تر از محدوده قد و وزن افت کند. برای مثال چنانچه کودکی در 6ماهگی در صدک 5/2، در 9 ماهگی 25درصد و در 16ماهگی کمتر باشد، پزشک را نگران می نماید یا اگر در میزان گیری های مکرر خط رشد طبیعی کند داشته باشد پزشک نگران می گردد.

پایش رشد چیست؟

در جهان در کشورهای مختلف منحنی پایش رشد با مختصر تغییراتی نشان داده می گردد. در ایران نیز در زایشگاه ها و در بدو تولد برای تمام نوزادان دختر و پسر جداگانه منحنی پایش رشد وزن، قد و دورسر و برنامه واکسیناسیون ثبت شده و در اختیار والدین گذاشته می گردد. وزن و قد به ویژه تا 3 سالگی نشانگر و شاخص خوبی برای ارزیابی شرایط سلامت عمومی و رشد کودک است. بچه های که علاوه بر شیر مادر از 6 ماهگی به بعد تغذیه خوبی دارند از مهر و محبت و حمایت عاطفی والدین بهره می برند و بیماری یا مشکل پزشکی خاصی ندارند، الگوی رشد مشابهی دارند. مربیان بهداشت و پزشکان کودک برای آنالیز رشد و سلامت کودک از منحنی پایش رشد استفاده می نمایند که محدوده طبیعی قد و وزن و رشد کودک را نشان می دهد که از میانگین قد و وزن هزاران کودک سالم و طبیعی به دست آمده است.

نمودارها چه می گویند؟

منحنی رشد برای پیگیری شرایط رشد بچه ها در طول زمان طراحی شده است به نوعی که تغییرات وزن در زمان های مختلف قابل تفسیر باشد. این منحنی با استفاده از وزن کردن گروهی از بچه ها سالم (سنین مثلا 6-0 سال) تهیه شده و دارای 2 حد بالا و پایین است که برای دختران و پسران حد بالا و پایین آن کمی فرق دارد. منحنی خطی صدک 50 درصد که پررنگ تر تعیین می گردد و به تفکیک سن از تولد تا 36ماهگی جنس دختر و پسر بر اثر آمار ترسیم شده است. منحنی خطی صدک به این معنی است که از هر 1000 کودک دختر و پسر 500 نفر بالای منحنی و 500 نفر پایین منحنی هستند و رشد مناسب و خوب روی منحنی خطی 50درصد قرار می گیرد. در دوران رشد طبیعی چنانچه کودکی بیماری، سرماخوردگی یا اسهال و استفراغ بعد از 6 ماهگی و تغذیه خوب نداشته باشد، رشد منحنی خطی پایین تر نشان داده می گردد. این نمودارها برای نوزادانی که زودتر از موعد به جهان آمده اند یا وزن شان کمتر از سن تولدشان است نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

رشد حرکتی هم مهم است

بچه ها علاوه بر رشد جسمی باید از نظر رشد روحی و حرکتی نیز مورد توجه قرار گیرند و سلامت روحی و حرکتی آنها نیز پیگیری گردد. شیرخواران در 3-2 ماهگی گردن می گیرند، در 6 ماهگی می نشینند و از یک سالگی می ایستند و به تدریج راه می روند. از ابتدای 2 سالگی تکلم را آغاز نموده و چند کلمه بیان می نمایند و در آخر 2 سالگی کلمات و جملات را به طور کامل بیان می نمایند. این رشد روحی- حرکتی باید توام با روابط عاطفی والدین و آموزش حرکتی بچه ها باشد. رویش دندان های شیری کودک از 6 ماهگی آغاز شده و تعداد آنها 20 عدد است که تا آخر 2سالگی به تدریج رویش دارد. تاخیر در رویش دندان ها تا یک سالگی از اهمیت رشد برخوردار نبوده و تغذیه خوب باعث رشد خوب دندان هاست.

این کارت چطور پرمی گردد؟

بسیاری از مادرانی که به این کارت منحنی رشدتوجه دارند می دانند خطوط روی کارت چگونه رسم می گردد. رسم این خطوط بسیار ساده است. باید اولین ماه تولد نوزاد را در خانه شماره یک سال اول زندگی بنویسید و ماه های بعد را در ادامه آن قرار دهید.

وزن کودک در اولین روز تولد را در خانه اول (جلوی میزان وزنی که داشته) علامت بزنید. برای ماه بعد، یک خط را از 2 ماهگی به طرف بالا رسم کنید. سپس وزن کودک را میزان گرفته و از روی عدد وزن هم یک خط به طرف داخل بکشید. محل برخورد این خط، نقطه مورد نظر است. به همین ترتیب، هر ماه کودک را وزن نموده و این نقطه را پیدا کنید اما برای رسم نمودار باید نقطه هر ماه را به ماه بعد، با یک خط وصل کنید.

این خط در واقع رشد بچه را نشان می دهد و منحنی رشد به دست می آید. بهتر است برای هر کودک، عمل وزن کردن را در روز تولدش انجام دهید. برای مثال، اگر کودک در 17 تیر به جهان آمده، وزن کردن ماه بعد او 17 مرداد و به ترتیب 17شهریور، 17 مهر و... است.

پ